در اوائل سنۀ اثنی و غانین و تسعمابة انو ار عدالت حضرت خاقان اکبر از افق عنایت و مرحمت طالع کشته ، و ای عالم افروز چنان اقتضا غود که در هر ولایت و پرگنه از عالک محروسه یک کرور تنکه را اراضی جدا غوده ، مردم صاحب و قوف را کروری تعین غوده، و همراه آن کار کن و فوطه دار کرده، ار سال فرمایند که بتمامی قری و مواضع مزروع و نا مزروع آن ولایت و پرگنه رسیده ، حدود آن را چک بسته ، و رقبة آن را مساحت کرده ، زمین صالح زراعت را جیز ضبط در آورد، بشرط آن که سه سال این اراضی که صلاحیت زراعت داشته ، بتمام مزروع شود ، و در برسید , فصل بفصل و اجبی هر یک را علی حده بر سیل عدالت و راستی ضبط غوده ، نابود را ملاحظه [Page 198] کرده واملاک ایعه بنام متصر فان مشبت شود، تا معلوم شود که در هر ولایت و پرگنه کسدام اراضی از ایعه است و کدام از رعایا ، که حقیقت حال آن ولایت و پرگنه ظاهر کردد ، و از قوی بر ضعیف حیف وتعدی برود – چون برین موجب دفتر مکمل گشت ، و قانون مال جهات ولایت مقرر شد ، آنچه و اجبی آن باشد ، خالصۀ شریفه دانسته ، بجرانة عامره آن کروریان و عا ملان رسانند – و ای صواب غای حضرت موکد گردانند که بسبب تبدیل زمان و تغییر دو ان و حدوث وقائع و وقوع حوادث هیچ آفریده طریق خلاف نتواند پیمود ، و از سرحد جونپور و بنارس تا آب نیلاب و ملتان و لاهور غامی خالصه شریفه منسوب شد ، و جاگیر بالکل برطرف شده ، مشخص شده ، داغ اسپ غایند ، و یراق خود را بنظر بخشیان عظام در آورده ، اسپ را بداغ رسانند ، و یراق را دیده ، ماهیانه مقرر کرده ، از خزانۀ عامره ماه عاه صاحب جمعان خانۀ عامرع بلا انکسار رسانند – بعد ازان بخشیان عظام هر سال یکسنوت و در هر یورش که رایات نصرت آیات عزیعت غاید ، اسپ و یراق را که نام ایشان در دفاتر مثبت باشد ، تفحص غایند – و باید که لشکری اسپ و یراق که بنظر در آمده ، نفروشند و بکسی نه بخشند – و بخشیان هر سال دفتر را بعرض رسانند که حقیقت حال معلوم شود – و همدرین سال بلیۀ طاعون و وبا قحط در ولایت گجرات حادث شد – حاکما حدوث این حادثه را نتیجۀ عفونت آب و هوا دانسته اند ، و اهل حقائق تبعۀ ذمام افعال و قباح اعمال عباد شهرده ، چنانچه در مثنوی ملای روم آمده :

لاجرم بواسطۀ کثرت مردم هر جای و ازدحام خلائق هر گونه افعالی ناشایسته که در و جود می آمد ، عقیدۀ اهل حقائق محقق شده ، بلیۀ آن سرایت کرده ، سحاب مخت و شرار نار نکبت دران دیار اشتعال یافته – صر صر نوائب حدثان نهال آمال پیر و جوان آن ولایترا از بیخ و بن بر کند - . بتان سیه چشم گجراتی را چون آهوان صحرای تبت دل از غم هر دم خون گشت – و در پنج شش ماه این و با و بلا امتداد یافت – و چون در مدت مدید خلائق آن بلیه ندیده بود دند ، و از کس نشنیده ، عاجز و متحیر فرو ماندند – و بسیاری از قلق و اضطر اب باطر اف بیرون رفتند و جلای و طن اختیار کردند – و طغیان آن عبرتبۀ رسید که میگویند در هر روزی صد اربه مرده بار کرده ، از احمدآباد بیرون در مغا کها می انداختند ، و خاک بر ایشان می انپاشتد ، بی از آنها که در تابوت و چهارپائیا نهاده می بودند و دفن میکردند – و غلائی روی غوده که بی شبهه سپهر برین از بام تا شام بقرصی قناعت کرده برآورده ، از غیسکرد – و بهرطرف شریفی برغیضی میضرو ختند و کسی غیخرید – اموات را جز لباس جوع کفن نرسید – و ا از بی قوتی و بی قوتی خفر قبر میسر نگردید – و صعوبت این حادثۀ و شدت این بلیه در سرکار پتن و سرکار بزوچ و برودره و غامی ولایت گجرات بهمین طریقه بود- و درین اثنا قحطی عظم شد ، چنانچه قیمت یکمت غله بصد و بیست تنکۀ سیاه که شش روپیه باشد ، رسید – و کاه اسپ و شتر وعلیق الدواب خود یافت غی شد – ازین سبب پوستهای درخت را کوفته و نرم کرده در آب نهاده چهار پایان میدادند – بنادند ازین حادثۀ جان کاه عمرفرسای خرابی تمام بگجرات - راه یافت [Page 200] همدرین سال حین توجه رایات عالیات بجانب پوروب و گور و بنگاله که جهت استبصال افغان متوجه شدند ، خبر آمد که سلطان محمد که والی قلعۀ بکر و بعضی از ولایت سند بود، بتاریخ دویم صفراثنی و پعانین و تسعمایة فوت کرد – و محب علی خان ولد مرحومی میرخلیفه که سایقآ درین دودمان عالی شان نسبت و کالت داشته ، قبل ازین بدو سال ولایت سند نامزد او شده بود ، در نواحی قلعۀ بکرنشسته ، کلید قلعه را که از طلا ساخته اند بدرگاه معلی فرستاده – بنا برین سیادتعآبی گیسوخان بکاول بیگی را عبحافظت و کوتوالی قلعۀ بکر تعین فرموده، فرستاده شد – گیسوخان را محب علی خان مانع آمده کار بحدال کشیده – در حین جدال گیسو خان خود را بکستی انداخته – بتاریخ هشتم جمادی الثانی سنۀ مذ کوره مردم قلعۀ باو متفق شده ، او را باندرون قلعه برده- الحال بعحافظت قلعه مشغول است – و عرض داشت گیصوخان بدرگاه عالم پناه آمد که احمدلله که چنین قلعۀ که کشودن آن بر سلاطین جهان مشکل بود ، بتائید الهی وعین تو جه بندگان حضرت پادشاهی بحیطۀ تصریف -در آمد – آمل نوید اقبال داد، و دست تائید بعفاتیح ظفر و نصرت کشاد