Tarikh-I-Hasan Vol.2

1.

[Page 442]

چون سائیه همایون و دوار ملک کشمیر پرتوورود انداخت بحکم والا هر وجانب دریای بهت درمیانِ سفاین چراغان افروخته شده برسو اهلِ دریائی ژرف نمایشی شگرف بنظر آمد که هر کس را مرّت و فرحت حاصل گشت همانروند رخترشمس چک را بخت بیدار شده در مشکوی والا بمرتبه پرتاری افتخار یافت – پادشاه چندگاه بعیش و عشرت وکا مرانی و سیرویاحت بری و بحری و شکار مرغانِ آبی و کو هاری بربرده(؟؟)چند روز درتماشای بهار شگوفه زعفران زار پانپور و نظارۀ زردرخاری تحلهای خزان رسیده اطراف کوهار تمتع یافته بجانب شر نهضت فرمود و برای تر صیص دولت خانه شاهی زیردامنه کوباران [Page 443] شرق رویه نخاذ فرمان یافت – و نیز برای آیای و معیشت سموم برا یاسیب ظلم چکان و یران شده بودند تعمیر قلعه حوالی کوه ماران فرمان داده میرعمارت خواجه حین کابلی مقرد ساخت – وانتظام امور مملکت داهتمام وارتام [Page 444] سلطنت بکام دل مشطم شده محصولات محال زعفران دابرشیم و جانواران شامل خالصۀ شریفه گشت وافرونی مالیه که در مناصب منصبداران وجاگیر واران بو و بخالصه پیوست – وباج تمغاسر سبد معاف شد – و بندو بست خاضی علی مروّج گشت –

[Page 500]

2. نقل شتهاز

چون همگلی همّت والا نهمت مصروف دمعطوف بررف هیت خلق است بنابران حکم فرمودیم که برطرف باشد – از جمله آن نقدمات یکی آنست که وقت چیدن زعفران مردم را بعنف می بردند که زعفران ب بچنیز وقلیلی نمک یعلت اجورده آن بآن مردم می داد ند زین جهت بآن آزار بسیار می رسید – حکم فرمودیم که تکلیف چیدن زعفران اصلابکسی نکنند – آنچه نغلق بخا لصۀ شریفه باشد مزدوران راضی ساخته اجورۀ واجبی بدهند – آنچه که تعلق بجاگیرد اشته باشد گل زعفران را بحم حواله جاگیردار نمایند بهرطریقی که بدانند بچینند - مقدمۀ دیگر آنست که درزمان بعضی از صوبه های کشمیر برسر خروار شالی دودام بعلت هیزم می گرفتند وورعمل اعتقادخان چهار دام بر سرخروار گرفته می شد – چون از ین جهت آذار بسیار بمردم می رسیده بنابران حکم فرمودیم که با لکل رعایا را طلب این و جه معا ف دارند – بعلت هزهیزم چیزی نگیرند – مقدمۀ دیگرآنست دهی که جمع آن زیاده از چهار صدشالی [Page 501] بناشد ازان ده دو گسفند حکّام انجا هر ساله گرفتند اعتقادخان در هگام صاحب صوبه گئ خود بجای گوسفند برسرهرگوسفندی شصت و شش دام می گرفت – چون از ین جهت بر عایا نیزاز اربسیار می رسید با لکل حکم فرمودیم که برطرف باشد نه گوفند بگرند و نه تقد دیگر اعتقاد خان در ایاّم صاحب صوبگئ خود برسرهر مسلّاحی خواه جوان و خواه پیردخورد سال هفتاد و پنج دام می گرفت و معمول قدیم آن بودکه برسرجوانی شصت دام وبر سر پیری دوازده دام و برسرخوردسالی سی و شش دام می گرفتند – حکم فرمودیم که دستور سابق را معمول داشته بدعتی که اعتقا دخان کرده برطرف باشد – مقدمۀ دیگر آنست که صاحب صوبه در وقت میوه در هرباغ و در هر باغیچه که میوۀ خوبی گمان داشتند کان خود تعئین می نمودند که آن میوه را بجهت آنها محافظت نمایند ونمی گزاشتند که صاحبان باغ ها و باغیچه ها متصرف شوند ازین جهت آزار بآن جماعت می رسید چنانچه بعضی ازان مردم درختهای میوه دار دُورن ختند حکم فرمودیم که هیچ صاحب صوبه قرق میوه باغ و باغیچه کی نکند – می باید که حکاّم کرام و دیوانیان کفایت فرجام وعمّال حال واستقبال صوبۀ کشمیر این احکام جهان مطاع را مشرابدی دانند – تغیرو ننبدیل بقو اعداین راه ندهند هر کسکه تغیرو تبدیل و هد به لعنت خداوغضب پادشاه گرفت رخواهد شد – فقط [Page 502] ظفرخان در ایّام حکومت مستعادۀ خود چهار گلشن عجیب باسراف زر کثیر احداث نمودیکی باغ ظفرآباد در محله بریه وار دوم باغ گلشن در محله بوته کدل سوم باغ عنایت متصل زیارت سیّد محّمد مد نی بطرف شمال چهارم باغ احسن آباد که به حسن آباد این وقت مشهوراست اثمارواز ها ربیارمشل زبنق و گلاب وگیلاس وانواع نگور وغیره از امصار وبلاد طبیده در باغهای خودغرس نمود

دور 440 سله بفر مان شاه جهان شکر کشیر برای تخیر تبت صغیرو کبیر مامُور ساخت و اَلکای تبّتین ور قبضۀ اقتدار در آورد در اجه های آجا گرفتار کرده بکشمیر رسایند و فتحنامه بحبضورگذ را نسید -

This is a selection from the original text

Keywords

دولت خانه, سموم

Source text

Title: Tarikh-I-Hasan

Author: Pir Ghulam Hasan Khuihari

Publication date: 1954

Original compiled c.17th century

Provenance/location: This text was transcribed from images available at the Digital Library of India: http://www.dli.ernet.in/. Original compiled c.17th century

Digital edition

Original author(s): Pir Ghulam Hasan Khuihari

Language: Persian

Selection used:

  • 1 ) pages 442-444
  • 2 ) pages 500-502

Responsibility:

Texts collected by: Ayesha Mukherjee, Amlan Das Gupta, Azarmi Dukht Safavi

Texts transcribed by: Muhammad Irshad Alam, Bonisha Bhattacharya, Arshdeep Singh Brar, Muhammad Ehteshamuddin, Kahkashan Khalil, Sarbajit Mitra

Texts encoded by: Bonisha Bhattacharya, Shreya Bose, Lucy Corley, Kinshuk Das, Bedbyas Datta, Arshdeep Singh Brar, Sarbajit Mitra, Josh Monk, Reesoom Pal

Encoding checking by: Hannah Petrie, Gary Stringer, Charlotte Tupman

Genre: India > chronicle histories

For more information about the project, contact Dr Ayesha Mukherjee at the University of Exeter.

Acknowledgements