اسباب بزل جهد طبقهً ملوک در باب سلوک طریقهً تکثیر و توفیر اولاد امجاد و احفاد والا نژاد و دواعیً صرف مساعیً جمیله ایشان در باب انتاج نسل جلیل و نشو و نماً فروع اصل اصیل دوحهً و جود خود از آن نمایان تر است که به بیان نیازمند باشد – و چون تحریض عقل و شرع دربارهً تزویج احاد ناس بمرتبهً کمال باشد در باب توالد و تناسل ملوک و سلاطین خود بوجه اولی – چه معنی آن باعث اتحاد فرد اشخاص و احاد ناس و این موجب استقامت مزاج وهاج زبدهً طبایج و ارکان بل علت بقای این نوع عالی مکان یعنی حضرت انسان که في الحقیقت واسطهً تکوین تمامي کائنات و ظل ظلیل خرشید ذات حضرت رب الارض و السموات است – بنابر این مقدمهً مسلمه حکمت آئین خدیو زمان و زمین که پیوسته خیرو صلاح دنیا و دین و امن و امان بلاد درپیش دارند بخاطر مبارک آورند که شاهزادهً جوان بخت شاه شجاع را با حجاله آرای طوی زفافب و مسند پیرای شبستان عصمت و عفاف [Page 538] حرم محترم آن وا لا که نژاد که سابقآ نام برده و زبان و زد شده بود درین زودي داماد سازند – و چون میعاد قدوم برکت لزوم موکب سعادت ماه مبارک رمظان سمت قرب مدت داشت و نکاح و زفاف بحسب تعارف بین العیدین ممنوع است- لاجرم بندگان حضرت بنابر آنکه وقوع این کار خیر بحیر تعویق و تاخیر نیفتد اخترشماران سطرلاب نزر بطلیموس نظیز را در اختیار ساعت مختار قبل از ورود مسعود عید فطر سعید باشارۀ والا سعادت پذیر ساختند – ایشان بعرض اعلی رسانیدند که در عرض این مدت تا هنگام استهلال هلال شوال بل تا سال دیگر ساعتی بفرخ فالي و سعادت ساعات شب جمعه بیست و سیوم شهر عظمت بهر شعبان سنه هزار و چهل و در هجري موافق چهاردهم اسفندار که آن نیز میانه است بنظرنمی آید – بنابر آنکه تعویق این معنی منظور نظر و مرظی خاطر عاطر نبود توسط ساعت مذکور را منظور نظر مبارک نداشته باوجود عدم انطباق ساعت محهود برطریق مقصود بکارگريً اقبال صاحبقراني که از نیروی تاید رباني دفح گرانیهای قران اختران میکند اعتماد نمودند - سامان پرداژان کارخانجات دولت ابد طراز را در ساعت بسرانجام در بایست وقت مامور فرمودند – با آنکه میان این دو فرخنده طوی زیاده از بیست و دو روز میانه نبود فرمان پردازان بر تبق امر گیتي مطاع خدیو زمانه عمل نموده در اندک فرصتی از پرداخت ما یحتاج این خجسته ازدواج باز پرداختند – و ازینمعني مادهً حیرت اهل خبرت و تبصرهً ارباب بصیرت آمده گشته سرمایهً آگهي آنانکه از کماهيً حقیقت و فسحت دستگاه این دولت بی پایان اطلاع ندارند اندوخته آمد – و مزیت کیفیت و کمیت قدر و مقدار جاه و حشمت این سعادت کدهً دولت خدا داد نسبت بدول صاحب دولتان سایرهفت کشور که مافند [Page 539] خانه خدای شطرنج از شاهي جرنامی ندارند به تعمیق اندیشهً غور پیشه رفته رفته مانند تضاعیف بیرت آن عرصه سمت تضاعف پذیرفت – بالجماه روز نهم شعبان مذکور موازي یک لک و پنجاه هزار روپیه از زر نقد و نوادر و جواهر نفایس اجناس دیگر برسم ساچق با توره و آٌیًنی که در طوی سابق سمت نگارش یافت مصحوب صادق خان میر بخشي و میر جمله میر سامان و موسویخان مدر الصدور بمنزل خاف الصدق خانوادهً مرتضوي رستم میرزا صفوي مرسول گشت- و چون هنگام انعقاد مهفل مفاف فرخنده نزدیک رسید شب پنجشنبه بیست و دوم ماه عظمت پناه شعبان که بنابر رسم معهود شب حنا بندان بود از منزل میرزا مشار الیه خوانهای حنا با سز و برگ آن بآرءینی که سزاوار ین دودمان خلافت و جلالت و در خور آن خاندان نجابت و اصالت باسد مشمول کوکبهً عزت و مصحوب دبدبهً رفعت آورند – و باقي رسوم متعارفه مثل چراغان و آتشبازي و امثال اینها از جانب ایشان بظهور آمد – و ساحت غسلخانهً مقدس که حسب الامر اقدس بجحت انعقاد انجمن حنا بندي مقرر گشته بود بحصور یمین الدوله و سایر امراء نامدار زینت آمود شد - و بدستور محفل پر نور طوي مذکور رعایت همگي رسوم مقرره از بستن حنا و تقسیم فوطهای زرباف و وضح خوهنهای گل و پان و شیریني و خوشبوی بشایستگيً تمام وقوع یافت – و ساز انواع نشاط و طرب از رود و سرود و سماع نموده نظارۀ آن زنگ اندودۀ دیرینه از آًینهً خاطر تفرجیان زدود – چون سر انجام این مراتب که سرمایهً تفریح و تنشیط قلوب و مادهً ترتیب اسباب فراغ خاطر و ترتیب دماغ است بظهور پیوست – عالمی بدین دست آویز از بند غم و عقدهً الم پیوند گرفتاري گسسته بامید [Page 540] خوشحاليً سرمد و فارغ و بالي ابد عقد بیعت جاوید بستند – و روز دیگر بکار فرماًیي نواب خورشید احتجاب ملکهً جهان صاحب جهاز و اسباب داماديً برادر فرشته محضرفرخنده سیر که از همه جهات موازي ده لک روپیه مي شد و اکثر وجوه مضارف آنرا از سرکار خاصهً خاصهً خود آماده ساخته بودند مگر قلیلی از آن که بسرکار نواب غفران مآب مهد علیا مهیا شده بود در صحن بارگاه چهل ستون خاص و عام بعد از تحصیل دستوريً خلوت آن موطن صفا و صفوت بر طبق دستوري طوی سلبق به ترتیب خاص مرتب گشت – بندگان حضرت خلافت مکان بنابر لجابت ملتمس فروغ اختر عفت پرتو چراغ عصمت سایهً حضور پرنور بر ساحت این مجلس مقدس گشترده آن گوهرین بساط مزور بل آسمان پر اختر را از برکت قدوم اقدس و میامن انوار نظر انور زیور صفا و ضیای دیگر بخشیدند – هرچند این جهاز بحسب کمیت از اسباب و اثاث طوی سابق کمتر بود لیکن قطح نظر از تکلف سخن سازي بنابر کیفیت و حسن وضع و تزتیب بسط از فیض نظز توجه آنحضرت و لطف اشارهٌ قرهً العین اعیان خلافت جاودان بیش در بیش بود – چنانچه دربارهً این توان گفت * * مصراع * نقاش نقس ثاني بهتر کشد ز اول بی تکلف نگار خانهً بی نظیر تصویر پذیر شده بلا تشبیه حقایق صور معاني نگار در و دیوارش از آراستگيً بدایح محسنات چون معاني سور و آیات کلام صورت نگار حقیقي که بالذات بمحسنات چون معانيً صور بدیعه آرایش پذیرفته از آلایش نقایص و شوایب عیوب مبرا بود – و فی الواقعه نگارین انجمنی زینت آرا گشت که صدر گفته تا صف نعال باوجود کمال تکلف و تصنع در تزیًن آن بنهجی بی تکلف آمده بود که بعینه مانند ارکان و صدور ابیات آمده که صنایح بدایح آن ورای تصنعات بدیعه [Page 541] است – و از حسن مستعار استعارات و تشبیهات استغنا دارد و از تعریف و توصیف مستغنی بود – مجملا بعد از استیفای حظ تفرج که ادای حق مقا م بجا آورد نخست پرستاران محل معلی رخصت یافته آنگاه امر اعلی باحضار خواص بندهای درگاه والا زیور اصدار پذیرفت – و چون همگنان بفیض سعات حضوزپرنور فایز شدند حسن الاستصواب بندگان حضرت سایر بندهای والا از ارکان دولت و اعیان حضرت تا خدمهً خدمات حضور از سرکار نواب قدسي القاب مهین بانوی روزگار بیگم صاحب به تفارت درجات مراتب خلعت های فاخره یافته از دریافت کام خاطر کامگار و مسرور گشتند – و نظارگیان بعد از ملاحظهً آن بساط قطع نظر از اغراق و اطراد در توصیف و تعریف آن از روی استبعاد به تهیهً برگ و ساز این دو طوي عظیم در پایهً کم و کیف عدد و عدت درینمایهً کميً فرصت و نزدیکيً مدت انگشت اعجاب و اغراب را وقف دندان تحریر و تعجب ساختند – چون انجمن شماشا انجام یافت تماميً آن اسباب و اثاث ملوکانه بفزخنده منزل بادشاهزادهً عالمیان که در آن احیان فیض نزول خجسته بر منازل ایام بادشاهزادگيً خدیو روزگار که برکنار رودبار جون واقع است منذول داشتند بآیًن شایسته مرسول گشت – و پایان آنروز طرب افروز همایون محفل خاص و عام بنور حضور خدیو روزگار منور شد خواص و عوام درآن بزم خاص بار یافتند – و اهل رود و سرد براست کردن ساز و برگ عیش و عشرت پرداخته سامان نشاط و انبساط بر طبق مقتضای و مقام مهیا ساختند – و هنگام نماز شام که مشرق شرف خانهً شاه برج جاه و جالال از نور حضور نیر اعظم اوج عظمت و اقبال رشک فرمای آشیانهً عناقای مغرب قاف اشراق گشت – حسن الامر اعلی شاهزادهای والا قدر سلطان اورنگ زیب و سلطان مراد بخش بایمن الدوله و سایر امرای [Page 542] نامور بمنزل آن شاهزادهً بلند اختر شتافته هماره آن شاه داماد عروس بخت و اقبال از راه کنار دریا سعادت اندوز ملازمت والا شدند – و آن شب نور افروز همه جا در عرض راه و سر تا سر عرصهً ساحل جون و ساجت پای درشن مراسم چراغان و آتشبازي که عمده مواد بهجت و سرور جشن و سور است بجا آمده بود - چنانچه از پرتو انواع آلات روشنایٌ مثل چراغ و شمع و مشعله و فانوس نمودار اندوار اختر و نور ماه انور مانند شعلهً کرمک شب تاب فروغ بدروغ داشت – و آلات آتشبازيٌ که بجهت شگون فتع مهمات جا بجانصب شده خصوص تیر هايً که کشاد یافته از رفع آن روی هوا تا چرخ اطلس همه جا پر ستاره و مي شد – وپرواز بلندش وجود نار کرهً اثیر در جنب نموده نور آن مانند شراره و شعلهً خس بی بود مي نمود – چون وقت ساعت مختار در رسید اصحاب شرع شریف در خلوت شاه برج مقدس بحضور اشرف پیوند عقد دامیً میان فرخنده کوکب عالم آرای اوج خلافت و جلالت و زهرهً زهزای فلک شرافت و اصالت بر وفق شریعت غرا بستند – و عالمی زبان بمبارکباد کشاده باقامت مراسم معهوده و آداب مقررهً این مقام داد ادای متعارفات دادند – و خواص و عوام از وظایف خاص نثار و انعام عام خدیو روزگار کام خواطر گرفتند – خاصه ارباب سخن و استعاداد قصاید غرا که درباب تهنیت این فرخنده سور انشا نموده بودند در حضور پر نور انشاد نمودند – و اصحاب رود و سرود نوا سنج و غزل سرا شده آوازهً حسن آواز و لطف نغمهً ساز آویزهً گوش نزدیک و دور ساختند – و همگي بهمد مرادات خاطر رسیده سینه از آرزوهای دیراختند – و ثنا طراز باگاه والای سلیمانی طالبای کلیم همداني تاریخ این زطوی همایون را بدین گونه *یافته