Diwan-e-Saib Tabrezi

About this text

Introductory notes

Saib Tabrizi (c.1592-1676) was the son of Mirzā ʿAbd-al-Rahim, a successful merchant. His uncle, Shams-al-Din of Tabriz, had earned the title Shirin Qalam (‘Sweet Pen’) for his calligraphy. Saib’s family was evacuated from Tabriz by ʿAbbās I during Ottoman incursions and settled in Isfahan. Saib set off to the east in search of patronage in 1624-25. In Kabul, he made friends with the governor Mirzā Ahsan-Allāh Zafar Khan, also a poet who wrote under the penname Ahsan. Saib accompanied Zafar Khan when he was called to court to pledge his allegiance to Shāhjahān in 1628. Saib’s attempts to accompany his patron on his military campaigns in the Deccan were unsuccessful, however, as rigors of army life and the climate in Burhānpur did not suit him. When his father arrived in Agra to persuade him to return to Persia, Saib requested permission to depart, which was ultimately granted in 1632. Saib was a prolific poet, and during his 65-year literary career, he compiled one of the largest divāns in Persian literature, containing around 75,000 lines of poetry.

1.

از هوس گر تو به دنبال هوا خواهی رفت
زود بی برگ ازین دار فنا خواهی رفت
فقر گنج سر به مهر حق جهان ویرانه است
احتیاج خود نمی‌باید هویدا کرد و رفت
لب سوال در فقر را کلید بود
به روی خود مگشا زینهار این در را
برگ عیش آماده از فقر و قناعت شد مرا
دست خود از هرچه شستم پاک، قسمت شد مرا
طوفان چه دست و پای زند در دل تنور
بیرون ز خویشتن دو سه جولانم آرزوست
گرچه نی زرد و ضعیف و لاغر و بی‌دست و پاست
چون عصای موسوی در خوردن غم اژدها ست
غم روزی و توکّل نشود باهم جمع
بستن توشه درین ره به کمر زنّار است
برون ز بحر تهی دست آید آن غوّاص
که در صدف طلبد گوهری که نایاب است
بنای صبر که همسنگ کوه الوند است
به یک اشارۀ موی میان او بند است
هست آگاه ز محرومی من از دیدار
ساغرهر که درین میکده سرشار شده است
ز تند باد حوادث نمی روم از جای
فتاده ای چو من از خاک برنخاسته است
دریاست آرمیده و سیل است کند سیر
در هیچ مغز شور محبت نمانده است
عمر بگذشت و هوس در دل ما نیمرس است
راه طی گشت و همان آبله ها نیمرس است
می رسد رزق به اندازۀ حاجت صائب
بر زیادت طلبان آب و گیا نیمرس است
در ره عشق که در هر قدمش صد خطر است
دیدۀ آبله را هر مژه از نیشتر است
ز مرگ روز هنرور نمی شود تاریک
حرص دایم ز برای دگران در گرد است
که برق تیشه چراغ مزار کوهکن است
حال این بی بصر و دیده غربال یکی است
نیست غیر از خوردن دل تنگ روزی را نصیب
آسیا بی دانه چون گردید خود را می خورد
This is a selection from the original text

Keywords

آب, دانه, سیل

Source text

Title: Diwan-e-Sa'ab

Author: Saib Tabrezi

Editor(s): Jahangir Mansur

Publication date: 1995

Original compiled c.1592-1676

Edition: 1st Edition

Place of publication: Tehran

Provenance/location: Maulana Azad Library, Aligarh Muslim University Original compiled c.1592-1676

Digital edition

Original author(s): Saib Tabrezi

Original editor(s): Jahangir Mansur

Language: Persian

Responsibility:

Texts collected by: Ayesha Mukherjee, Amlan Das Gupta, Azarmi Dukht Safavi

Texts transcribed by: Muhammad Irshad Alam, Bonisha Bhattacharya, Arshdeep Singh Brar, Muhammad Ehteshamuddin, Kahkashan Khalil, Sarbajit Mitra

Texts encoded by: Bonisha Bhattacharya, Shreya Bose, Lucy Corley, Kinshuk Das, Bedbyas Datta, Arshdeep Singh Brar, Sarbajit Mitra, Josh Monk, Reesoom Pal

Encoding checking by: Hannah Petrie, Gary Stringer, Charlotte Tupman

Genre: India > poetry

For more information about the project, contact Dr Ayesha Mukherjee at the University of Exeter.

Acknowledgements